摘要：纵广相称是绘造佛像时遵循的一种法度原则，根据这一原则，西藏艺术家在艺术创作实践中，运用造像量度学的方 法，使所造佛像从脚底到顶髻的纵高与两手左右伸展的横广量度完全相等。但凡佛教造像，无论是平面的画像，还是立体的塑 像，都要按照这一方法绘造，概莫能外。本文通过释读《现观庄严论》、四部造像量度文献 、《时轮摄略经》《吉祥胜乐根本 续》等相关藏文文献１，梳理佛造像“纵广相称”学说的概念、理论渊源及其主要经典文献，比较经典文献关于佛像纵广相称125 指和120指两种不同的造像量度差异，分析在艺术创作实践中如何具体划分与计算佛像各部量度从而使所造佛像达到“纵广相称 ”的过程。
关键词：佛造像；纵广相称；造像量度；125指；120指；
一、佛造像纵广相称学说的概念与理论渊源
（一）佛造像纵广相称：源自古印度审美传统，以自然物象比喻佛像造型
“纵广相称”是一种在佛像绘造过程中遵循的法度原则，根据这一原则艺术家在绘造佛像的艺术的创作实践中运用量度学 的方法，使所造佛像从脚底到顶髻的纵高与两手左右伸展的横广量度完全相等，无论是平面画像，还是立体塑像都要按照这一 方法绘造，概莫能外。纵广相称的造像法度源自佛教经典，大乘佛教认为，纵广相称或身纵广相，是诸佛及获大乘道地的菩萨 身体显现出多种庄严法相之一。而在古代造像量度经典中把纵广相称作为造像量度学重要理论概念，认为，佛像纵广相称是由 释迦牟尼亲口宣说的造像基本法度，并在长期佛像艺术创作实践中积累总结了一套被称为造像量度学的知识体系，将其纳入工 巧明学２范畴。佛像纵广相称理论学说源自古代印度，随佛教传入西藏，历代藏族艺术家按照佛像纵广相称法度原则绘塑佛像， 并创作出论述纵广相称的造像量度大量文献，形成于15世纪的藏文原创造像量度经典《如来佛身量如意宝珠》提出：“佛像纵 广相称，犹如尼拘陀罗树” （སྐུ་ཡི་སྲིད་ཞེང་མཉམ་པ་ལ།།ནྱ་གྲོ་དྷ་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གབ།།）３学说，并对于纵广相称的概念和实践方法进行了系统阐释。
纵广相称，又称身纵广相，头足之高与张两手之长相齐。换句话说，就是从脚底到头顶身高与两手张开手掌后两掌加两臂 之长度相齐而且对称。佛教认为，佛身体具有纵广相称之相，叫做身纵广相，就是身仪端正，竖纵横广，完全相称。
纵广相称，藏文作ཆུ་ཞེང་གབ་པ།４，读音“曲辛噶巴”。有（ཆུ་ཞེང་གབ། ５、ཆུ་ཞེང་ཡོངས་སུ་གབ་པ། ６、 མཆུ་ཞེང་གབ་པ། ７、འཆུ་ཞིང་གབ་པ། མཆུ་ཞེང་གད་པ། ཆུ་ཞེང་མཉམ་པ།） 等多种写法。“曲 辛”（ཆུ་ཞེང་ །）意为纵横、高宽； “噶巴”（གབ་པ།）意为匀称、调匀之意８；“曲辛噶巴”，意为高度和宽度相等（འཕྲེད་གཞུང་མཉམ་པ།。简言 之，（插图1）藏文中出现（མཆུ་ཞིང་།）和（འཆུ་ཞིང་།）是藏文异体字。汉文经典翻译为身纵广相、身广长等、身纵广等如尼拘树相、圆 身相、尼俱卢陀身相。
古代经典论述佛身纵广相称时，用尼拘罗陀树作比喻，以便使这一抽象概念更加具体和形象化。《造像量度经疏》(རྫོགས་པའི་ སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་ཚད་ཀྱི་རྣམ་འགྲེལ་ཞེས་བྱ་བ། )指出：“所谓世尊身量如尼拘卢陀纵广相称，一说言佛之光轮状貌，另一说言佛身量。尼拘卢陀， 树名。纵广，犹言竖横。此树，株身之高分，与其周围垂梢彼此间里向竖横相等。”９（བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུ་ཆ་ཤས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནྱ་གྲོདྷ་ལྟར་མཆུ་ཞེང་ཡོངས་སུ་གབ་པ་ཞེས་པ་ནི་ནྱ་གྲོདྷ་ནི་ ཤིང་ལྗོན་པ་སྟེ། དེའི་ཡལ་ག་མཆུ་ཞེང་གབ་པ་ལྟ་བུའོ། །འདི་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་གསུངས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་གོ །གཞན་ནི་འདི་སྐུ་ཁྱད་པ་ལ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ན་ཕྱག་གཉིས་ལོགས་སུ་བརྐྱང་པ་ནི་འདོམ་གང་སྟེ། ཇི་སྲིད་སྐུའི་ཚད་དེ་སྲིད་འདོམ་གྱི་སྲིད་དུ་ཡང་གསུངས་སོ། །）10 。汉文经典《大智度论》 卷四载：“身广长等相，又作身纵广等如尼拘树相、圆身相、尼俱卢陀身相。指佛身纵广左右上下，其量全等，周匝圆满，如 尼拘律树。” 11佛经关于佛像纵广相称，如尼拘陀罗树这一说法，汉藏文献均有记载。所谓，尼拘陀罗树，藏文作：（ཤིང་ནྱ་གྲོ་དྷ།） ，梵文：Nyagrodha，巴利文：nigrodha；汉文经典中有 “尼拘屡陀树”“尼拘尼陀树”“尼俱卢陀树”“诺瞿陀树”等多种 译法。据百科全书解释：“尼拘陀罗树，学名Ficus indica，属桑科，形状类似榕树，纵广多根，产于印度、锡兰等地；通常 可生长至10米至15米高；果实似无花果，大如拇指头，内含无数的小种子；木质坚硬耐老，多用于建筑物的支柱或各种器具的 横木等。12由于尼拘陀罗树的树叶呈长椭圆形，叶端尖，由枝生出下垂气；根部达地复生根，枝叶繁茂向四方蔓生，整个树体成 四方形。在佛教经典中，常常以生长在南亚次大陆这种树木高大而树荫遮蔽广阔区域来譬喻佛菩萨以广大智慧为众生作庇荫； 由于其种子甚小而树木高大广阔，来比喻由小因而得大果报，阐述以净信心供养佛；其因虽小，而能得大果报的道理。而且， 佛教经典还说，过去七佛中第六迦叶佛曾以此树为道场树。
总之，尼拘陀罗树在佛教文化中具有一种神圣的象征意义，而这正是古代印度艺术家创作佛像的灵感源泉。造像量度经典 用尼拘陀罗树比喻佛像纵广相称，显然是从两者外在的形状进行比喻，反映了“感大自然之物象而后取其‘真’是古代印度绘 画艺术的审美思维方式。”13 这是古代印度艺术审美，通过模仿自然物象外在的曲线、造型和神态来表现形象的美学传统。
（二） 佛像纵广相称：既是佛教教义，又是造像量度
1．纵广相称是佛身庄严法相：《现观庄严论》
对于纵广相称的概念，佛教教义经典和造像量度经典都进行了解释。佛教教义经典对纵广相称理论概念进行了宗教哲学层 面的阐释。纵广相称，又称身纵广相，是指佛身头足之高与两手张开手掌后两掌加两臂之长度相齐，佛的圆满受用身（ཐུབ་པའི་ལོངས་ སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ།）14显示的庄严法相。大乘佛教认为，佛身有四身15，即：本性身（ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ།）、智慧法身(ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ།)、受用身(ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ)和化身(སྤྲུལ་སྐུ།) ，其中受用身和化身为色身(གཟུགས་སྐུ།)。所谓色身就是佛具体身相，在不同层次受众和境界显现不同的形象，佛圆满受用身在色究竟 天密严净土(འོག་མིན་སྟུག་པོ་བཀོད་པ།)显现，例如大日如来佛；佛化身在秽土（མ་དག་པའི་ཞིང་།）人间显现，例如释迦牟尼佛。佛受用身有诸多特征， 佛教称之为法相或者庄严法相。概括起来有“三十二相”（མཚན་བཟང་པོ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས།）与“八十随好”（དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུ།）两种，统称为“相好 ”（མཚན་དཔེ།）。其中三十二相是比较明显或者一目了然的特征，例如：手掌心有吉祥纹饰、眉间有白毫、上身如狮子健硕等。八 十随好则是一些细微难见和不易查觉的特征，因此也叫微妙之相，但是这些细微特征也是能使人生起欣喜爱乐之心；例如：舌 头柔软微薄赤红、声音如发雷般洪亮、牙齿锋利白平齐等。
关于三十二相与八十随好的名称和具体内容，佛教经典《现观庄严论》（བསྟན་བཅོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན།）16第八品法身品中做了详细阐释 ：“许三十二相，八十随好性；受用大乘故，名佛受用身。” （མཚན་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་། །དཔེ་བྱད་བརྒྱད་ཅུའི་བདག་ཉིད་ནི།།ཐེག་ཆེན་ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཕྱིར།།ཐུབ་པའི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་ཡིན།།）17经典指出，是佛菩萨获大乘道地者圆满修行时身体显示三十二相与八十随好；当修行达到一定境界后，其身体便会示这些法相。 纵广相称是三十二种法相中的第二十二相，经典指出：“眉间毫相严，上身如狮子；髆圆实项丰，非胜现胜昧；身量纵横等， 譬诺瞿陀树；”（ཞལ་མཛོད་སྤུས་བརྒྱན་རོ་བསྟོད་སེང་གེ་འདྲ།།འདི་ཡི་དཔུང་པའི་མགོ་ཟླུམ་ཐལ་གོང་རྒྱས།།འདི་ལ་རོ་མི་ཞིམ་པ་རོ་མཆོག་ལྡན།།སྐུ་ནི་ནྱ་གྲོ་དྷ་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གབ།།）。 18佛面部有白毫庄严，上身如狮子一般，肩头圆 而胸部发达；身体散发香味，身体如尼拘陀罗树一般纵广相称。
佛教经典还解释了佛身每一种庄严法相的形成原因，佛身庄严法相是内相外现，它与其在前世或成佛之路上的修行相关， 因修行正业而获得诸种相好，释迦牟尼佛在过去生中精勤修集无边相好之业，此世才得到三十二相和八十随好庄严法相。佛足 心的肉纹现一千辐轮宝之相，纹路分明，辋、毂等悉皆圆满，是因为佛时常以如法之财布施供给父母、师长、善友乃至旁生所 感得的妙相；佛脸部眉间以细腻柔软之白毫相严饰是因为往昔如理承事诸应恭敬处；佛上身犹如狮子般强壮是由于往昔未曾以 蛮横之词轻毁他众故；佛身呈纵广相称之法相佛受用身呈纵广相称之法相如尼枸卢树般六合停匀、纵横匀称是“因为，往昔建 造花园、园林等等，并令他众建造或接受故，感得能仁身量如尼枸卢树般六合停匀、纵横匀称。”19
《现观庄严论》是大乘佛教重要经典，作为《慈氏五论》20之一，它形成于公元4世纪前后，相传由弥勒传授与无著师论 21。 印度班智达和西藏学者对《现观庄严论》撰写有众多注疏，并作为藏传佛教寺院学修般若课程的教材，学僧对经典内容要熟记 于心。《现观庄严论》把纵广相称作为佛教教义的概念进行阐释，认为纵广相称是佛修行圆满之后显示的三十二种庄严法相之 一，这是从哲学和宗教理论层面的阐释，是对纵广相称抽象概念的哲学阐释是的和美学论述。对于在绘造佛像的艺术创作过程 中如何实现佛像纵广相称的具体方法，《现观庄严论》并没有论述。
2．佛像纵广相称是绘造佛像的法度原则：四部造像量度经典
纵广相称作为绘造佛像的量度法则，造像量度经典也对纵广相称概念进行解释，同时也阐述了在绘造佛像艺术创作实践中 如何应用造像量度法则，使佛像佛像真正达到纵广相称的法度要求的具体方法。《佛说造像量度经》《造像量度经疏》《画相 量度经》和《造像量度经》等四部译自梵文的造像量度经典，被称“三经一疏”，是诸多藏文造像量度经典文献中影响较大的 代表作，大约在13世纪前后翻译成藏文。后来，这四部经典均被编入藏文《丹珠尔》工巧明部中，其中三部经典，对于佛像纵 广相称的进行了论述。
1）.《佛说造像量度经》关于佛像纵广相称的论述
《佛说造像量度经》（སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་ཚད། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུའི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་མཚན་ཉིད་མཐོ་བཅུ་བ་ཤིང་ནྱ་གྲོ་དྷ་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གབ་པ་ཞེས་བྱ་བ།）一译《佛像如尼拘落陀树纵广相称十拃度量》。从 这部经典的藏文名称中可以看出，经典论述的主题就是佛像纵广相称如尼拘落陀树概念及其的具体度量。据经典记载，纵广相 称作为佛教造像理论思想和基本法度，由佛祖释迦牟尼提出。经典在开篇中开宗明义地对佛像纵广相称概念进行了简要论述： “佛说，舍利弗…如来佛身的量度是纵高和横广相称，就像尼拘陀罗树一样；身体高度等于两臂伸展的长度，两臂伸展长度就 等于身体高度；今天我如实讲述身体纵高、横广、肢体、分支、关节，以及頂髻等其他各部的量度，仔细听好！” 22（སྐུའི་གཟུགས་བརྙན་ ཤིང་ནྱ་གྲོ་དྷ་ལྟར་སྐུ་ཇི་ཙམ་པར་འདོམ ་ཡང་དེ་ཙམ་ལ། འདོམ་ཅི་ཙམ་པར་སྐུ་ཡང་དེ་ཙམ་བྱེད་དུ་གཞུག་སྟེ། ཡན་ལག་དང་། ཉིང་ལག་དང་། ཆ་ཤས་དང་། མཆུ་ཞེང་དང་། སྲིད་དང་། ཚིགས་བཅས་པ་དང་། འབྱུང་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙུག་ཏོར་ལ་སོགས་པའི་ཚད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་བཤད་ཀྱིས་ཉོན་ཅིག）23。这段论述，首 先解释了佛像纵广相称的概念：“如来身纵广相称，如尼拘啰陀树，满自一寻。”（སྐུའི་གཟུགས་བརྙན་ཤིང་ནྱ་གྲོ་དྷ་ལྟར་སྐུ་ཇི་ཙམ་པར་འདོམ་ཡང་དེ་ཙམ་ལ། འདོམ་ཅི་ཙམ་པར་སྐུ་ཡང་དེ་ཙམ་བྱེད་ དུ་གཞུག་སྟེ། ）然后，具体论述了佛身、四肢以及关节各部的量度，以及在造像过程中如何时所造佛像达到纵广相称实物法度要求的方 法。强调了绘塑佛像时遵循纵广相称造像量度法则的重要性，以及绘塑用于供养观瞻的佛像所遵循造像量度。
《佛说造像量度经》24是造像量度经典中比较重要的一部著作。因为它“是一部以释迦牟尼佛为典范、论述人体绘画基本比 例的佛经典籍,为藏传佛教传统造像艺术的理论依据。”25作为造像量度经典《佛说造像量度经》它的佛像纵广相称理论学说， 深刻影响了造像量度理论形成发展，以及造像艺术实践，纵广相称因此成为佛教造像量度学的第一法度。
据《佛说造像量度经》记载，这部经典是在佛陀成佛后前往忉利天为母说法之前，在舍利佛的请问之宣说。指出：“佛说 ，舍利弗，等我升天国，不在人间，或是等涅槃之后，如果有人想念我。” བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་བ། ཤཱ་རིའི་བུར་མི་བཞུགས་སམ། ང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དུས་སུ། མཆོད་པ་དང་སྟི་སྟང་ དུ་བྱ་བའི་ཆེད་དུ། 由此，这部经也被译成《舍利佛问经》26（ཤཱ་རིའི་བུས་ཞུས་པའི་མདོ།）。然而，学界对于《佛说造像量度经》这部经典是否由佛陀宣说 问题，一直以来争论不休，悬而未决。但可以确定的是，经典把佛像纵广相称作为重要造像学概念和理论思想进行阐述，并将 佛像纵广相称如尼拘落陀树这一概念作为经文题目，足以显示这一学说的重要性。
2）.《造像量度经疏》关于佛像纵广相称的论述
《造像量度经疏》27（རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་ཚད་ཀྱི་རྣམས་འགྲེལ་ཞེས་བྱ་བ།）是另一部对佛像纵广相称理论学说进行阐释的重要经典。对于佛像 纵广相称概念以及量度等相关问题进行阐释。指出：“所谓世尊身量如尼拘卢陀纵广相称，一说言佛之光轮状貌，另一说言佛 身量。尼拘卢陀，树名。纵广，犹言竖横。此树，株身之高分，与其周围垂梢彼此间里向竖横相等。佛身亦如是，从头顶至脚 底之纵分，与其平伸两臂，二中指尖相去间广分，无不相称，各满自己一庹。” 28（བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུ་ཆ་ཤས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནྱ་གྲོདྷ་ལྟར་མཆུ་ཞེང་ཡོངས་སུ་གབ་པ་ཞེས་པ་ནི་ནྱ་གྲོ་དྷ་ནི་ཤིང་ལྗོན་པ་ སྟེ། དེའི་ཡལ་ག་མཆུ་ཞེང་གབ་པ་ལྟ་བུའོ། །འདི་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་གསུངས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཁ་ཅིག་གོ །གཞན་ནི་འདི་སྐུ་ཁྱད་པ་ལ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ན་ཕྱག་གཉིས་ལོགས་སུ་བརྐྱང་པ་ནི་འདོམ་གང་སྟེ། ཇི་སྲིད་སྐུའི་ཚད་དེ་སྲིད་འདོམ་གྱི་སྲིད་དུ་ཡང་གསུངས་སོ།།）认为，世尊之身相如尼拘陀罗 一样纵广相称，所谓尼拘陀罗就是一种树，这种树的枝叶纵广相称。有人认为，此处的纵广相称指的是背光，这只是一家之言 ；因为，此处特指佛身，其两手向两侧伸展开的距离为一庹，佛身高度与两手伸展时距离相等。经典除了对于佛像纵广相称的 概念进行解释以外，对于有些人把佛像的背光也纳入佛像纵广相称的量度范畴的错误观点进行了纠正。经典对于造像量度经的 具体内容也加以论述，有学者认为，《造像量度经疏》是《佛说造像量度经》的注疏。29根据经典的后记，《造像量度经疏》由 古印度艾智布仙人（དྲང་སྲོང་ཆེན་པོ་ཨྰ་ཏྲ་བུས་མཛད།）30所著，大约12世纪前后翻译成藏文。
3）.《画像量度经》关于纵广相称的论述
《画相量度经》（རི་མོའི་མཚན་ཉིད།）31三经一疏中对纵广相称概念和相关造像量度进行全面阐释的一部经典。全文分三个部分，分别 论述画像的起源、画像的功用其重要性，以及画像量度等。与前两部经典相较，的论述更为全面和系统。尤其是经典对于绘造 佛像的量度、计算单位、计算方法、佛像的功用以及佛像符合造像法度的功德和不符合法度要求的危害等方面进行了系统全面 论述。
与《佛说造像量度经》《造像量度经疏》不同，《画相量度经》中所指纵广相称不是佛像，而是转轮王像。经典认为，转 轮王的身体纵广相称像尼具陀罗树一样。经典指出：“转轮王身体的纵广是如何，仔细叙来请听好；身体纵广要相等，尼拘陀 罗树一般。” 32（འཁོར་ལོ་བསྒྱུར་བའི་ཆུ་ཞེང་ནི། །ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་བཤད་ཀྱིས་ཉོན། །མཆུ་དང་ཞེང་ནི་གབ་པ་སྟེ། །ནྱ་གྲོ་དྷ་དང་འདྲ་བ་ཡིན། །）文献指出，转轮王像纵广相称，但是转轮王像纵广相称其量度 为一百零八指。转轮王身体量度是用自己的手指进行测量。“转轮王身高，用造像自身的手指测量，共有一百零八指；不是用 其他人的手指测量；以上所讲为转轮王的身体长度。”33（འཁོར་ལོ་བསྒྱུར་བའི་སྲིད་དུ་ནི། །རང་གི་སོར་གྱི་གཅལ་བ་ཡིས། །བརྒྱ་དང་རྩ་ནི་བརྒྱད་ཡིན་ཏེ། །གང་དུའང་གཞན་གྱིས(གྱི)སོར་གྱིས་མིན། །རྒྱལ་པོ་གོང་དུ་སྨོས་པ་ཡི། །འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་ རྒྱལ་པོ་ཡི། །སྲིད་ཀྱི་ཚད་དུ་བྱ་བ་དག །འདིར་ནི་དངོས་སུ་བཤད་པར་བྱ། །）
通过对文献内容的研究发现，虽然经典所述的造像量度是转轮王，而非佛。但是其实《画相量度经》中关于纵广相称基本 理论和美学思想，与上述《佛说造像量度经》基本相同，不同的是具体量度，前者说的是佛，其量度是一百二十五指；后者说 的转轮王，其量度是一百零八指。而更有趣的是，《画相量度经》中所论述的转轮王一百零八指的造像量度，与三经一疏中的 另一部造像量度文献《造像量度经》34中菩萨一百零八指造像量度的内容基本相同。佛像造像艺术家在绘造菩萨像时，就是遵照 纵广相称量度为一百零八指的量度进的。
论述绘画起源时《画相量度经》指出，绘画技艺最初由梵界天神传授予转轮之王。因此有人认为《画相量度经》并非佛教 经典，而是佛教对其他宗教经典进行改头换面成佛教经典。35事实上，古代印度社会虽然教派林立，但那时人们对于传统文化还 是很包容，人们把因明学、声明学、医方明、工巧明、修辞学、辞藻学、韵律学、戏剧学和星象学等传统学科知识称为“共同 明处” 36（ཐུན་མོང་རིག་གནས།），无论属于信仰哪个教派人都要学习掌握。作为工巧明学范畴的造像量度学，被古印度各个宗教，包括印 度教、婆罗门教以及佛教等共同学习，相互借鉴和广泛应用就不足为奇。因此，纵广相称的造像理论学说，在印度教和佛教绘 塑艺术中普遍使用就不足为奇了。
《画相量度经》是藏族翻译师扎巴坚参翻译，不久被编入藏文大藏经《丹珠尔》工巧明部，后来西藏历史上掀起数次补编 、抄写、刊刻大藏经热潮，《画相量度经》和其他几部造像量度经典也随之传播。笔者通过对不同版本的《丹珠尔》中文本进 行比较后发现，各版本对于这部经典的内容，除了个别异体字的不同以外基本一致，没有做过任何的改动。因此，我们认为这 部藏文经典的内容依旧保留了《画相量度经》梵文原文的风貌，换句话说，经典的在翻译成藏文之前就已经“改头换面”。毋 庸置疑，这部经典对于藏族造像量度理论发展和艺术创作实践同样形成了影响。
研究表明《佛说造像量度经》《造像量度经疏》《画相量度经》的梵文原典，有的大约形成于笈多时期，公元6世纪或稍早37，有的文献形成于8到9世纪。其中有两部经典由藏族翻译师雅隆扎巴坚参和阿闍黎达玛多罗，在贡塘王城(今西藏自治区吉隆县 境内)译成藏文。有研究者根据扎巴坚参生活的年代推断出文献被翻译成藏文的大概年代：“可以推论扎巴坚赞最迟也是12世纪 的人。因此,《量度经》在10世纪至12世纪间被译成藏文的可能性极大”38 。14世纪布顿仁钦珠将三经一疏编入藏文大藏经《丹 珠尔》后，随着藏文大藏经的写造和刊刻以及传播，造像量度理论文献在藏族地区乃至喜马拉雅周边地区得到广泛传播，到了 清代中期传播到至内地和蒙古等其他民族地区，影响很大。
二、佛造像纵广相称的两种量度及其划分方法
关于佛像纵广相称的具体量度以及如何划分和计算等艺术创作实践细节问题上，“三经一疏”以及早期经典观点有不同， 说法不一。归纳起来有两派，即佛像纵广相称125指说和佛像纵广相称120指说。通过藏文文献解读发现，以勉拉顿珠著作《如 来佛身量如意宝珠》代表的早期藏文原创造像量度经典，在解释佛像纵广相称的概念和具体方法时，除了依据《佛说造像量度 经》等早期造像量度经典之外，还依据了《时轮摄略经》和《吉祥胜乐根本续》等密宗经典。尤其在论述佛像125指量度和120 指两种量度时，几乎历代造像量度理论著作依据《时轮摄略经》和《吉祥胜乐根本续》的论述点。下面以《时轮摄略经》和《 吉祥胜乐根本续》为基础，介绍佛像纵广相称125指与120指量度。
（一）佛造像纵广相称，其量度为125指
1. 佛造像纵广相称量度为125指论述的出处及其内容
佛像纵广相称量度为125指，就是指佛像从脚底到頂髻的纵向高度与两手张开手掌后两掌加两臂之长度相齐，其量度是125 指。藏文原创造像量度经典通常引用藏文大藏经《甘珠尔》的《时轮摄略经》39中的论述。经典指出：“如来佛主顶髻到白毫中 间的量度是十二指半，白毫到颈部莲花之间、颈部到心间、心间到肚脐、肚脐到私处莲花等的量度相同，均为是十二指半；脚 掌、小腿、大腿、胯部等量度分别是：十四指、二十五指、二十五指和四指；胸部中线到肩部为十二指半、上臂、小臂和手部 的量度分别是：二十指、十六指和十二指；共一百又二十五指；九六指为人的标准量度。四指半、四指、四指、四指半、四指 、四指，依次为佛像顶髻、发髻、额头、鼻子、下颌、颈部的量度。之后是心间、肚脐、私处依次是十二指半；私处莲花中央 根部金刚等能仁头顶之顶髻。”40原文如下：（རྒྱལ་བའི་བདག་པོའི་གཙུག་ཏོར་ནས་ནི་མཛོད་སྤུའི་དབུས་སུ་ཕྱེད་དང་བཅས་པའི་ཉི་མའི་སོར་དུ་འགྱུར།།དེ་ནས་མགྲིན་པའི་ཆུ་སྐྱེས་དེ་བཞིན་སྙིང་ག་དང་ནི་དེ་ནས་ལྟེ་གསང་ཆུ་སྐྱེས་དེ་བཞིན་ནོ།།ཞབས་ཀྱི་མཐིལ་དང་རྗེ་ ངར་བརླ་དང་དཔྱི་ཡང་མ་ནུ་དེ་ཉིད་དེ་ཉིད་རིག་བྱེད་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ།།བྲང་ཕྱེད་ཕྱེད་བཅས་ཉི་མའི་རང་དཔུང་ལག་རྣམས་ནི་མཁའ་མིག་རྒྱལ་པོ་ཉི་མའི་ཚད་ཀྱིས་སོ།།ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ལྷག་པའི་བརྒྱ་ཕྲག་གང་ཞིག་དུས་དང་དགུ་ཡི་མི་རྣམས་ཀྱི་ནི་འཇིག་རྟེན་ཚད།།རིག་བྱེད་ཕྱེད་དང་བཅས་པའི་བཞི་དང་ཆུ་གཏེར་ཆུ་གཏེར་ཕྱེད་དང་བཅས་པའི་རིག་བྱེད་རིག་ བྱེད་ཀྱི།།གཙུག་ཏོར་མགོ་བོའི་འོག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ་རྒྱལ་བའི་བདག་པོའི་དཔལ་ལྡན་དཔྲལ་བ་དག་དང་ཤངས་དང་ནི།།ཤངས་ཀྱི་འོག་ཏུ་ཀོ་ཀོའི་མཐའ་དང་དེ་ནས་མགྲིན་པ་དག་སྟེ་མགྲིན་པ་རྩ་བའི་ཆུ་སྐྱེས་དབུས།།དེ་ནས་སྙིང་ག་ལྟེ་བར་གསང་བར་མི་ཡི་བདག་པོ་ཕྱེད་བཅས་ཉི་མ་རྣམས་ཀྱི་རིམ་པས་སོ།།གསང་བའི་ཆུ་སྐྱེས་ལྟེ་བའི་རྩ་བར་རྡོ་རྗེ་དག་ཀྱང་ཐུབ་ པ་ཡི་ནི་སྟེང་གི་གཙུག་ཏོར་ཉིད།།）。
从上述藏文可以看出，《时轮摄略经》中论述佛像纵广相称的内容不是长篇大论，只有九句诗行，非常很简明扼要。但是 要准确理解其内容，需要掌握一些诗学、历算学和辞藻学方面的知识。主要原因二，一是因为论述文体采用了格律诗，句子结 构比较复杂，解读时既要考虑语法，又要兼顾前后文逻辑关系以及量度的准确性；二是行文中论述具体量度的没有用数字，而 是使用了数字词藻，一种用特定的名词代替数字的方法。例如，“天空”代替数字1、“火”代替数字3、“大海”代替数字4等 ；说大腿量度数字时，文中用了“玛努” 而不是25指，说頂髻的量度是用了“吠陀 ”而不是4指；颈部至心间的量度采用了太 阳而不是12。所以在没有老师的指点或者相关的藏学积累是很难解读这些文字。按照藏文写作传统，用格律体进行论述时，作 者为了文体对仗工整、隐喻等修辞学或保密等需要，往往采用以词藻代替数字的方法进行写作。阅读这种文体时，读者就不能 按字面意思理解关键词，而是要仔细查阅字典中这个词的其他意项，或者直接得到老师的指点，否则不能准确地理解原义。
《时轮摄略经》关于佛像纵广相称量度为125指的学说，对西藏佛教艺术理论的影响也很大，以至于人们通常把它称作“时 轮派”。在形成于15世纪中后期藏文原创著作经典《如来佛身量的宝析轮》中进行全文引述，并做了详细解释。文献解释道： “十拓度佛像，按每拓分成十二指半计算，頂髻四指，下至发际四指半，白毫和鼻子各四指，下颌四指半，颈部四指，心间、 肚脐和私处各算一协；以上共六十二指半。胯骨和膝关节均为四指，大腿和小腿均为两面度，脚厚为四指半，以上共六十二指 半；佛像纵高一百二十五指。佛像横广量度为；胸部两协，上臂二十指，小臂十六指，从中指尖至掌心十二指，肘关节和手腕 关节各一指；总计一百二十五指，（高宽）呈四方形，脚掌长十四指。”41（དེ་ཡང་སྐུ་གཟུགས་མཐོ་བཅུ་པར་བྱས་པའི་མཐོ་རེ་ལ་ཕྱེད་དང་བཅས་པའི་སོར་བཅུ་གཉིས་སུ་བྱས་ནས། གཙུག་ཏོར་སོར་བཞི། དེ་ནས་སྐྲ་ མཚམས་བར་ལ་སོར་ཕྱེད་དང་ལྔ། མཛོད་སྤུ་དང་ཤངས་རྩེ་སོར་བཞི་རེ། ཀོ་ཀོའི་རྩེའི་གྲལ་སོར་ཕྱེད་དང་ལྔ། མགྲིན་པ་སོར་བཞི། ཐུགས་ཀ་ལྟེ་བ་གསང་གནས་རྣམས་སུ་ཞལ་རེ་རེ་རྣམས་ལ་སོར་མོ་ཕྱེད་དང་བཅས་ཏེ་རེ་གཉིས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་དཔྱི་དང་པུས་ཚིགས་སོར་བཞི་རེ། བརླ་དང་རྗེ་ངར་ཞལ་དོ་རེ། ཞབས་དཔངས་སོར་ཕྱེད་དང་ལྔ་རྣམས་ལ་ཕྱེད་ བཅས་རེ་གཉིས་ཏེ། ཆུ་སོར་བརྒྱ་ཉེར་ལྔ་དང་། ཞིང་དུ་བྲང་ཞལ་དོ།། དཔུང་པ་སོར་ཉི་ཤུ་རེ། ཉེ་བའི་དཔུང་པ་དག་ལ་བཅུ་དྲུག་རེ། གུང་མོའི་རྩེའི་མཐར་ཐུག་པའི་ལག་མཐིལ་དག་ལ་བཅུ་གཉིས་རེ། གྲུ་མོ་དང་མཁྲིག་མའི་མཚམས་དག་ལ་སོར་རེ་རེ་སྟེ་དྲིལ་བས་སོར་བརྒྱ་ཉེར་ལྔ་སྟེ་གྲུ་བཞི་པ་ཉིད་དང་།ཞབས་མཐིལ་གྱི་སྲིད་དུ་སོར་བཅུ་བཞིའོ།།ཞེས་འགྲེལ་ པས་རགས་པ་ཙམ་ཞིག་བཀྲལ་བ་ལྟར་ཡིན་ནོ།།）42（图1，佛像纵广相称量度125指图样43，洛扎珠古•嘉央旺波绘，17世纪。）《如来佛身量的宝析轮》是著 名艺术家勉拉顿珠创作，他在著作中还提出了，藏族造像量度经经典的理论依据来自显宗和密宗类经典的观点。所谓密宗经典 就是指被列入大藏经密宗续部的经典。按照藏族传统文献分类方法，《时轮摄略经》被划分为密宗典籍。这部经典大约在十一 世纪前后由著名藏族翻译家卓•西热扎巴 与克什米尔班智达•娑玛纳塔从梵文翻译成藏文，后经匈顿•多吉坚参 大译师根据梵文 原典重新校订，收编在藏文大藏经《甘珠尔》续部类。
2. 佛造像125指量度的划分与计算方法
虽然《时轮摄略经》关于佛像纵广相称量度为125指的论述十分简短，但完整论述了佛像纵高和横广都划分成几个部分的量 度，并逐一分别论述，指出了具体的量度数据。在论述佛像纵高量度时采用自上而下依次介绍上身各部分量度，之后自下而上 介绍下身各部分量度的论述顺序。在介绍佛像横广量度时，采用从中心线向两则介绍各部分量度的论述方法。
根据《时轮摄略经》论述，我们归纳出佛像纵广相称125指的具体量度。125指佛像纵高量度如下：顶髻4指，发际4.5指， 白毫4指，鼻子4指，下颌4.5指，颈部4指，胸部、肚脐和私处各1协共计即37.5指，胯部4指，大腿2协计25指，膝盖4指，小腿2 协计25指，脚厚4.5指。（图2，佛像纵广相称125指草图。44）
图表一：125指佛像纵高各部量度一览表
佛像横广量度是双手向左右两则伸展，从一则中指尖带另一侧中指尖间的距离。根据《时轮摄略经》，佛像纵广相称125指 的横广的各个量度为：中心线一侧胸部12.5指、上臂20指、下臂16指、手掌12指、肘关节和腕关节各加1指，共计62.5指，中心 线两侧相加得125指。（见图）
图表二：125指佛像横广量度一览表
对于学习绘造佛像藏族艺术家来说，《时轮摄略经》中关于纵广相称125指的论述，几乎是口耳相传和耳熟能详经典口诀， 在相关造像量度著作中做了广泛引用和解释。八世噶玛巴•弥觉多吉著作中论述《时轮根本续》125指佛像时指出，如此高和宽 均为整一百指再加二十五指的量度，四肘五指佛像，纵广相称呈四方形。（དེ་ལྟར་དཔང་དང་ཞེང་གཉིས་ཀར་སོར་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ལྷག་པའི་བརྒྱ་ཕྲག་ཅིག་གིས་ཚད་དེ། ཁྲུ་བཞི་དང་སོར་ལྔ་གང་ཞིག་ནི་སྐུ་ཚད་ཆུ་ཞེང་གབ་ པ་གྲུབ་བཞིའོ།།）45
勉拉顿珠指出，佛像纵广相称125指的学说和造像方法广乏应用于各类造像，这一理论学说依据是时轮派续部经典：“如来 佛像，应由智慧深广、技师精湛的工匠来绘画、铸造、雕塑、泥等；无论哪一种，其身量一百二十五指者，依据《时轮根本续 》和菩萨注疏等经典。未在其中阐明的详细细节等，按照《胜乐源续注释》进行补充，忿怒神明应具有九种姿态。”（དེ་ལ་བདེ་བར་ གཤེགས་པའི་སྐུ་གཟུགས་མཁན་པོ་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་ཤེས་རབ་རྣོ་ཞིང་ཡངས་ལ་སྒྲིན་ཅིང་བཟོ་བ་དག་གིས་རིས་སུ་འབྲི་བ་དང་། ལུགས་སུ་བླུག་པ་དང་། རྐོས་སུ་བྱ་བ་དང་། འཇིམ་པ་ལས་བཟོ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྐུ་གཟུགས་གང་དང་གང་བྱ་བར་འདོད་པ་དེ་དང་དེའི་ཚད་སོར་མོ་བརྒྱ་ཉེར་ལྔ་པའི་ཕྱོགས་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འགྲེལ་ བས་བཀྲལ་བ་དག་གཞིར་བྱས་ནས། དེར་མ་བཤད་པའི་ཕྲ་ཞིབ་རྣམས་སྡོམ་འབྱུང་འགྲེལ་བར་ཞིབ་ཏུ་མཤད་པ་དག་གིས་ཁ་བསྐངས་ཏེ། ཁྲོ་བོའི་ཉམས་དགུ་དང་ལྡན་པར་བྱའོ།།）46勉拉顿珠的关于佛像纵广相称量度125指的理论学说内容和渊 源的这段论述，似乎对于15世纪以后像量度的理论学说和绘造佛像的艺术实践产生了很大影响。
（二）佛像纵广相称，其量度为120指
1. 佛像纵广相称量度120指的论述的出处及其内容
通过藏文古代文献释读发现，阐述佛像纵广相称量度为120指的观点和具体量度内容时，所依据的经典是《吉祥胜乐根本续 》47（སྡོམ་པ་འབྱུང་བའི་རྒྱུད་ལེའུ་སོ་བཞི་པ།），因此，被称为胜乐派。（སྡོམ་འབྱུང་ལུགས།）《吉祥胜乐根本续》经典主张佛像量度为120指。经典关于佛像量度 120指的论述较为简短。基本内容如下：（རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྡོམ་པ་འབྱུར་བའི་རིམ་པར་ཕྱེ་བ་སུམ་ཅུ་པ་ལས། སྲིད་ཞེང་སོར་བརྒྱ་ཉི་ཤུར་གསུངས་པ་ལ་སྲིད་ཚད་ནི། དེ་ཉིད་ལས། ཞལ་ནི་བཅུ་གཉིས་ཆ་ཡིན་ནོ། །མགྲིན་པ་སོར་ནི་བཞི་པ་སྟེ། །མཁས་པས་དཔྲལ་མཚམས་དབུ་དང་ནི། སྙན་ཉིད་ལ་ཡང་དེ་ཉིད་སྦྱར། ཞེས་པས་ཞལ་དོ། །ཐམས་ཐད་དུ་ནི་ཐུགས་ཀ་དང་། ལྟེ་བ་གནས་ཀྱི་ཚད་གཅིག་གོ །ཞེས་པས་ཞལ་གསུམ། འབྲས་བུའི་རྩ་བ་ནས་པུས་མོའི་བར་བརླ་ཞལ་དོ། བརླ་དང་བྱིན་པའི་མཚམས་སུ་ནི། །སོར་བཞི་པ་དང་ཡང་དག་ལྡན། །ཞེས་པས་པུས་མོའི་ལྷ་ང་སོར་གསུམ། དེའི་སྟེང་དང་འོག་ཏུ་བརླ་དང་བྱིན་པའི་མཚམས་ལ་ སོར་གཉིས་གཉིས། དེའི་འོག་ཏུ་བྱིན་པ་ཞལ་དོ། །ཞབས་ཀྱི་བོལ་ཀྱང་དེ་ཉིད་དོ། །ཞེས་པས་སོར་བཞི། དེའི་སྟེང་དུ་འགྲེལ་པས་པུས་མོ་ནས་སོར་གཅིག་བསྣན་ནོ། །དེའི་ཕྱེད་འབྲས་བུའི་རྩ་བ་ན་རྟིང་པའི་བར་སྐུ་སྨད་སོར་དྲུག་ཅུ་ཐམ་པའོ། །འབྲས་བུའི་རྩ་བ་ནས་ཇི་སྲིད་གཙུག་ཏོར་གྱི་རྩེ་མོའི་བར་སྐུ་སྟོད་སོར་དྲུག་ཅུ་ཐམ་པའོ། །དྲིལ་བུས་སོར་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ཐམ་ པ་སྟེ། དེས་སྲིད་ཚད་རྟོགས་པར་བྱའོ། །ཞེང་གི་ཚད་ནི། དབུས་ཀྱི་མགྲིན་པ་ཐལ་མོ་གཉིས། ཞེས་པ། དབུས་ནི་ཚངས་པའི་ཐིག་གོ། །ཚངས་ཐིག་གི་ལོགས་ནས་མཆན་ཁུང་བར་ཞལ་གང་། ཕྱག་ནི་ཐལ་མོ་གསུམ་པ་སྟེ། ཐལ་མོ་དེའི་ཕྱག་མགོ་གཉིས། ཞེས་པར་དཔུང་པ་སོར་ཉི་ཤུ། ཕྱག་ངར་སོར་བཅུ་དྲུག ཕྱག་མགོ་སོར་བཅུ་གཉིས་ཏེ། སོར་དྲུག་ཅུ་ཐམ་ པའི་དེ་ཚད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕྱོགས་གཞན་ལ་ཡང་སྟེ། དྲིལ་བས་སོར་བརྒྱ་ཉི་ཤུའོ། དེ་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གས་པ་ཞིག་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། རྗེ་བཙུན་བྱམས་པའི་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། སྐུ་ནི་ནྱ་གྲོ་དྷ་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གབ།།）48“佛像量度纵高横广相同，均为一百二十指。 纵高量度，面部为十二指，颈部四指。额头、发际、头顶和耳际的量度相同。胸膛、脐孔和私处均为一面度，共计三面度。从 阴根往下至膝盖为二面度，膝盖三指，大腿与小腿之上和之下各加二指，大腿为二面度，脚板厚度四指，膝盖加一指，脚底至 阴根下半身共六十指，从阴根以上至顶頂髻顶端上半身共六十指，相加为一百二十指。横广量度是，中间颈部为二面度，亦即 ，从中线至两侧腋窝十二指，手臂量度为三特莫49，上臂二十指，小臂十六指，手掌十二指，总共六十指；另一侧的量度与此相 （同也是六十指），两侧相加得一百二十指，这样才是纵广相称之像。(图3，佛像纵广相称量度125指图样，洛扎珠古•嘉央旺 波绘，17世纪。)至尊弥勒在《现观庄严论》中指出，佛身如尼拘陀罗树，纵广相称。”50
《吉祥胜乐根本续》是藏文大藏经《甘珠尔》中一部密宗经典，又名《吉祥胜乐根本续三十四品》是一部大部头经典，其 中第三十品专门论述了120指佛像量度内容，因此，有些人称这部分内容为《吉祥胜乐根本续三十品》。这部经典于11世纪中期 ，由藏族翻译师居莫兰扎巴初次译成藏文，后经著名翻译家和史学家贵•循努拜（1392~1481年）校订。显然，这部经典关于佛 像120指量度的学说和理论观点，对藏传佛教艺术理论产生了重要影响。从初次翻译时间看，这部经典比“三经一疏”等造像量 度经典文献要早二百多年，也就是说，在11世纪中期西藏就有了关于造像量度的藏文经典。
2. 120指的具体划分与计算
从以上释文可以看出，《吉祥胜乐根本续》在论述120指佛像量度时，也是将量度划分为纵高和横广两部分，然后分别进行 论述的方法。
按照经典论述佛像纵高各部的量度分别为：顶髻4指，发际4指，面部12指，颈部4指，心间12指，肚脐12指，私处12指，大 腿24指，膝盖4指（膝盖上下各2指），小腿24指，脚厚4指。（图4，佛像纵广相称125指设计草图。）
图表三：120指佛像纵高量度一览表
佛像横广各部量度分别为：中心线至腋下为12指，手总长为三个协共计36指（其中上臂20指、小臂16指）、手掌12指。共 计60指。 纵高横广均为120指。
图表四：120指佛像横宽量度一览表
藏文原创文献在论述造像量度理论渊源时，通常说认为藏传造像的理论源于显密两种经典，所谓，显宗经典指的是《佛说 造像量度经》等经典，而密宗经典指的是《时轮摄略经》《吉祥胜乐根本续》以及《黑阎摩敌续十三品》（གཤིན་རྗེ་ནག་པོའི་རྒྱུད་གྱི་རིམ་པ་བཅུ་བཞི་པར། ）三本经典。
通过分析我们发现，藏文原创的造像量度经典，在论述佛像纵广相称量度125指和 120指的造像量度计算方法时，很多经典 依据了《时轮摄略经》与《吉祥胜乐根本续》中理论观点。15世纪的著名艺术家勉拉顿珠在他的著作《如来佛身量如意宝》 中 ，对于《时轮摄略经》和《吉祥胜乐根本续》中关于绘造佛像具体量度部内容就行了详细解释，并将这两部经典作为佛像量度 重要经典。噶玛巴•弥觉多吉在其著作《大日明镜》（རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་གནས་དང་སྤྱོད་ཡུལ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ཉི་མ་ཆེན་པོའི་མེ་ལོང་བཞུགས་སོ།།）中，阐释造像量 度来源及如何应用时论述到：“量度主要来自《胜乐源流续三十四品》《时轮摄略经》和《舍利佛文造像量度》”51 （ཆ་ཚད་དེ་དག་གང་ལ་ བྱུང་བ་དང་། དེ་དག་ལག་་ཏུ་ལེན་པའི་རིམ་པའོ།། དང་པོ་ལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལས་འབྱུང་བ་དང་། བདེ་མཆོག་སྡོམ་པ་འབྱུང་བ་ལས་འབྱུང་བ་དང་། ཤྰ་རིའ་བུས་ཞུས་པའི་ཐིག་ལས་འབྱུང་བའི་ཚུལ་ལོ།།）。第斯•桑杰加措在论述佛像量度是指出，“佛像量 度主要依据是《吉祥胜乐根本续》《时轮摄略经》这两大经典及其注疏，同时结合了《集行论》(བྱ་བ་ཀུན་ཏུ་བཏུས་པ།) 和《五黑色阎魔敌续 》 (གཤིན་རྗེ་ནག་པོའི་རྒྱུད།）等其他一些典籍, 而不仅仅是尽人皆知的、专门讨论造像量度的‘ 三经一疏’。”5219世纪著名学者工珠元旦嘉 措著指出：“（佛像量度）理论主要源自《时轮根本续释》《吉祥胜乐根本续注释》《舍利弗问经》以及《智雅萨姆杂》《佛 塔量度分别》《八千颂广注》《乔萨罗庄严》等梵文经典；另外，有勉拉顿珠、钦孜黔莫、布顿仁钦珠、八世噶玛巴弥觉多吉 的《大日明镜》，还有后来广为流传的第司桑结嘉措的《白琉璃•除锈》等藏文经典。” 53显然，《时轮摄略经》与《吉祥胜乐 根本续》对于藏传佛教造像的理论和实践产生了重要影响。
从文献梳理中看，佛像纵广相称的量度理论学说，只是对于佛像而言，适用于以释迦牟尼佛为代表的诸佛，包括三世佛、 五方佛、十方佛、三十五忏悔佛、贤劫千佛等类型佛像进行描述时使用，对于菩萨类造像是不是都是要做到纵广相称的问题， 《时轮摄略经》和《吉祥胜乐根本续》似乎没有明确论述。有文献认为，120指佛像量度指的是平面的绘画佛像的量度，125指 佛像量度指的是立体的塑造佛像量度，“（佛像）量度，按时轮经典论述为125指，按胜乐经典论述则是120指，此虽存疑，但 仔细分析时轮所述125指为塑像量度，胜乐120指为画像量度，这似乎也是勉塘巴（勉拉顿珠）观点。54（ཆ་ཚད་འདི་དུས་འཁོར་ནས་སོར་བརྒྱ་དང་ཉེར་ལྔ་དང་། སྡོམ་ འབྱུང་ནས་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་གསུངས་པ་སོ་སོར་མི་འདྲ་བར་དོགས་པ་ཞིག་འདུག་ཀྱང་། ཞིབ་ཏུ་དཔྱད་ན་དུས་འཁོར་གྱི་བརྒྱ་ཉེར་ལྔ་འབུར་གྱི་དབང་དང་། སྡོམ་འབྱུང་ནས་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་བྲིས་ཀྱི་དབང་ཡིན་པ་སྨན་ཐང་བའི་ཆ་ཚད་ཀྱི་དགོངས་པར་གནས་པ་འདྲ་ཞིག་དང་།）
总之，佛像纵广相称量度为125指与120指的理论学说，以及阐释这一学说的经典《时轮摄略经》和《吉祥胜乐根本续》对 藏族佛教艺术理论影响深远，在藏族美术也是占有重要的地位，但是学界对此关注不多，进行研究分析的很少。究其原因，一 方面是由于此类经典深藏在浩瀚佛教典籍之中，不同版本中采用不同经目55检索查找不便；另一方面佛教经典文献本身复杂难懂 ，敬而远之。有些人会简单地将古籍文献盖以“佛经”名称束之高阁供养起来，不求甚解。而事实上，藏文造像量度文献可谓 典籍浩瀚，内容深邃，是了解西藏乃至喜马拉雅佛教文化艺术的重要材料，研究价值很高。作为工巧明传统知识体系范畴的造 像量度学，在复兴传统文化、繁荣文化创意产业、发扬工匠精神以及现实文化强国梦的当下，其研究价值显得格外重要。本文 只是抛砖迎玉，关于造像量度经典内容诸多方面，有待于进一步研究探讨。
三、结语
西藏佛教艺术有别于其他地域的佛教造像艺术而自成一体，有其独特艺术特质和文化内涵，是因为它有一套被称为造像量 度学知识体系，它包括了一套完整理论体系和实践经验。佛像纵广相称是这造像量度学的基本法则，度这一概念源自古印度， 对西藏佛教造像艺术实践昌盛了重要影响。佛教经典阐释了纵广相称的造像学说抽象的概念和宗教哲学，以及美学层面的意义 ，认为纵广相称是佛身显示的一种相好庄严，加做强调佛菩萨通过践行六度万行，累世积善修行，最终其身体显现出纵广相称 如尼拘落陀树般无比神圣和庄严的三十二种相和八十随好；阐释了内心的修养境界与其外在具体形象之间有密切相关，修行高 深外相自然殊胜的逻辑关系系，强调了内心修养的重要性以及相由心生的佛教哲学思想。而造像量度经典几部经典对于纵广相 称的概念的解释，主要是在实践意义的层面上，解释在造像艺术实践中，如何将佛身纵高和横广相等这一抽象概念表现在所绘 造佛像上去的具体方法，强调了艺术家在艺术创作过程掌握和使用造像量度这一方法的重要性，以及始终坚守纵广相称的造像 法则对于佛教艺术的意义。认为，在绘塑佛像的艺术创作中严格遵循造像量度经典的规定量度，所绘造的佛像艺术才是符合法 度，入理如法。
对佛像纵广相称具体量度与计算方式上存在着差异；依据《时轮摄略经》的主张佛像纵广量度为125指，依据《吉祥胜乐根 本续》的则主张佛像纵广量度为120指。两种量度相差5指（索寞）从精确的量度学和数学计算来看，似是有点差之毫厘谬以千 里。然而，无论是主张125指的《时轮摄略经》，还是主张120指《吉祥胜乐根本续》，两者只是量度计算方法上的差异，按照 两种量度所造的佛像最终都能做到纵高和横广量度完全相等。
（说明：本文原载于《中国藏学》2020年第1期，发布时对原文标题和内容略有修改。）
—————————————————————————————————————————
1三经一疏：四部佛教造像典籍的总称，即指《佛说造像量度经》《造像量度经》《绘画量度经》和《佛说造像量度经疏》，收编在藏文大藏经《丹珠尔》工巧明部。
2工巧明（བཟོ་རིག་པ།），又名工艺学，指工业技艺的学问。工巧明是大五明学之一，大五明:工巧明、声明学、医方明、外明学和内明。
3勉拉顿珠著，《如来佛身量如意宝珠》，引自根秋登子整理，《藏族工艺学经典汇编》，北京，中国藏学出版社，2011年12月，第35页。
4《佛说造像量度经》又译《佛像如尼拘落陀树纵广相对称十拃量度经》（སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་ཚད། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུའི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་མཚན་ཉིད་མཐོ་བཅུ་བ་ཤིང་ནྱ་གྲོ་དྷ་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གབ་པ་ཞེས་བྱ་བ།），引自中国民族图书馆整理，《丹珠尔》，天津，天津古籍出版社，1988年，第212函（གོ）第3叶（藏文编码第5页下）。
5[印度]慈氏著，班智达•郭弥其麦与比丘尼•罗丹西饶译定，《般若波罗密多秘诀现观庄严论》（ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།），引自《现观庄严论注疏》（上），（རྒྱན་འགྲེལ་སྤྱི་དོན་རོལ་མཚོ། སྟོད།）中国藏学出版社，1989年1月，第4页。
6《造像量度经疏》，引自中国民族图书馆整理，《丹珠尔》，天津，天津古籍出版社，1988年，第212函（གོ）第3叶（藏文编码第5页下）。
7《佛说造像量度经》又译《佛像如尼拘落陀树纵广相对称十拃量度经》（སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་ཚད། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུའི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་མཚན་ཉིད་མཐོ་བཅུ་བ་ཤིང་ནྱ་གྲོ་དྷ་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གབ་པ་ཞེས་བྱ་བ།），引自中国民族图书馆整理，《丹珠尔》，天津，天津古籍出版社，1988年，第212函（གོ）第4叶（藏文编码第6页下）
8张怡荪主编，《藏汉大辞典，民族出版社，1993年5月，第一次，第349页。
9张天锁译，《造像量度经疏》（རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་ཚད་ཀྱི་རྣམ་འགྲེལ་ཞེས་བྱ་བ།） (又译《十搩手造像量度经疏》引自《中国少数民族古代美学思想资料初编》，四川民族出版社，1989年6月，第341页。
10中国民族图书馆整理《佛说造像量度经》(རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་ཚད་ཀྱི་རྣམ་འགྲེལ་ཞེས་བྱ་བ། ),《丹珠尔》，天津，天津古籍出版社，1988年，第212函，第4叶。
11http://www.360doc.com/content/17/0416/17/41111174_646067003.shtml。
12参考出处：中华佛教百科全书，http://www.foyuan.net/article-627869-1.html
13蔡枫，《印度画论<梵天尺度>的美学思想》，湖南科技学院学报，2015年1月，第1期，第47页。
14[印度]慈氏著、班智达•郭弥其麦与比丘尼•罗丹西饶译定，《般若波罗密多秘诀现观庄严论》（ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།），引自《现观庄严论注疏》上，（རྒྱན་འགྲེལ་སྤྱི་དོན་རོལ་མཚོ། སྟོད།）中国藏学出版社，1989年1月，第18页。
15[印度] 慈氏著，印度班智达•郭弥其麦与比丘尼•罗丹西饶译定，《般若波罗密多秘诀现观庄严论》（ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།），引自《现观庄严论注疏》上，（རྒྱན་འགྲེལ་སྤྱི་དོན་རོལ་མཚོ། སྟོད།）中国藏学出版社，1989年1月，第18页
16[印度] 慈氏著，印度班智达郭弥其麦与比丘尼罗丹西饶译定，《般若波罗密多秘诀现观庄严论》（ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མན་དང་གི་བསྟན་བཅོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།），引自《现观庄严论注疏》上，（རྒྱན་འགྲེལ་སྤྱི་དོན་རོལ་མཚོ། སྟོད།）中国藏学出版社，1989年1月，第页4-20页。
17[印度] 慈氏著，印度班智达郭弥其麦与比丘尼罗丹西饶译定，《般若波罗密多秘诀现观庄严论》（ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མན་དང་གི་བསྟན་བཅོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།），引自《现观庄严论注疏》上，（རྒྱན་འགྲེལ་སྤྱི་དོན་རོལ་མཚོ། སྟོད།）中国藏学出版社，1989年1月，第18页。
18[印度]慈氏著，印度班智达郭弥其麦与比丘尼罗丹西饶译定，《般若波罗密多秘诀现观庄严论》（ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མན་དང་གི་བསྟན་བཅོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།），引自《现观庄严论注疏》上，（རྒྱན་འགྲེལ་སྤྱི་དོན་རོལ་མཚོ། སྟོད།）中国藏学出版社，1989年1月，第18页。
19内容来源http://www.zhibeifw.com/cmsc/bencandy.php?fid=797&id=7761 ）
20《慈氏五论》：《现观庄严论》མངོན་རྟོགས་རྒྱན།《庄严经论》མདོ་སྡེ་རྒྱན།《宝性论》རྒྱུད་བླ་མ《辩法法性论》ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་རྣམ་རྒྱལ།和《辩中边论》。དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད།
21无著：佛教广行派开宗大师，古印度六圣二庄严之一。四世纪出生于印度北部一个婆罗门家族。相传他前往鸡足山修行，亲见弥勒，并传授了《慈氏五论》。
22《佛说造像量度经》སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་ཚད།སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུའི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་མཚན་ཉིད་མཐོ་བཅུ་བ་ཤིང་ནྱ་གྲོདྷ་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གབ་པ་ཞེས་བྱ་བ།，中国民族图书馆整理，《丹珠尔》，天津，天津古籍出版社，1988年，第212函（གོ）第3叶，笔者翻译。
23《佛说造像量度经》སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་ཚད།སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུའི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་མཚན་ཉིད་མཐོ་བཅུ་བ་ཤིང་ནྱ་གྲོདྷ་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གབ་པ་ཞེས་བྱ་བ།，引自中国民族图书馆整理，《丹珠尔》，天津，天津古籍出版社，1988年，第212函（གོ）第3叶。
24《佛说造像量度经》（སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་ཚད། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུའི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་མཚན་ཉིད་མཐོ་བཅུ་བ་ཤིང་ནྱ་གྲོདྷ་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གབ་པ་ཞེས་བྱ་བ།）,全文共172 句, 除首句是梵、藏文书名及释迦牟尼佛和弟子舍利弗的对话共18 句用散文体外,其余均用偈文体写成。”引自马学仁，《藏传佛教画论典籍<佛身影像相>》,西北民族学院学报(哲学社会科学版) 1997年第1 期,1997,第57-61页。
25马学仁，《藏传佛教画论典籍<佛身影像相>》,西北民族学院学报(哲学社会科学版) 1997年第1 期,1997,第57-61页。
26《佛说造像量度经》སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་ཚད།སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུའི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་མཚན་ཉིད་མཐོ་བཅུ་བ་ཤིང་ནྱ་གྲོ་དྷ་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གབ་པ་ཞེས་བྱ་བ།，引自中国民族图书馆整理，《丹珠尔》，天津，天津古籍出版社，1988年，第212函（གོ）第4叶。
27《造像量度经疏》རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་ཚད་ཀྱི་རྣམས་འགྲེལ་ཞེས་བྱ་བ།，又译，《十拃手造像量度经疏》《等觉佛所说身影量释》）张天锁翻译，《十拃手造像量度经疏》，中国少数民族古代美学思想资料初编编写组，《中国少数民族古代美学思想资料初编》，四川民族出版社，1989年6月，第341页；
28张天锁翻译，《十拃手造像量度经疏》，中国少数民族古代美学思想资料初编编写组，《中国少数民族古代美学思想资料初编》，四川民族出版社，1989年6月，第341页；
29[比利时]魏查理著，罗文华译，《<造像量度经>研究综述》故宫博物院院刊,2004年第2期,总第112期。
30根秋登子整理，《藏族工艺学经典汇编》，中国藏学出版社，北京，2011年12月，第1页。
31《画相量度经》རི་མོའི་མཚན་ཉིད།又译为《梵天尺度》《画相》等。
32《画相量度经》（རི་མོའི་མཚན་ཉིད།），引自中国民族图书馆整理，《丹珠尔》，天津，天津古籍出版社，1988年，第212函（གོ）第7叶，藏文编码第7页下。
33《画相量度经》（རི་མོའི་མཚན་ཉིད།），引自中国民族图书馆整理，《丹珠尔》，天津，天津古籍出版社，1988年，第212函（གོ）第8叶，藏文编码第8页下。
34《造像量度经》（སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་ཚད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ།）引自中国民族图书馆整理，《丹珠尔》，天津，天津古籍出版社，1988年，第212函（གོ）第9叶，藏文编码第9页下。
35[比利时]魏查理著，罗文华翻译，《<造像量度经>研究综述》故宫博物院院刊，2004年第2期，总第112期，第60页
36共同明处，“十明”中除内明（佛学）外，其余学科为内外道共同所学处。张怡荪主编，《藏汉大辞典》北京，民族出版社，1993年12月，第1173页。
37[比利时]魏查理著，罗文华翻译，《<造像量度经>研究综述》故宫博物院院刊，2004年第2期，总第112期，第62页。
38马学仁著，《<造像量度经>的基本内容以及翻译年代》，中国藏学，1997年第3期，第101页。
39《吉祥时轮根本续》（མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ལས་ཕྱུང་བ་རྒྱད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཞེས་བྱ་བ།）在不同《大藏经》中采用了不同经名，据统计至少三种不同名称：理塘版：（མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ལས་ཕྱུང་བ་རྒྱད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་བསྡུས་རྒྱུད།）卓尼版：（དུས་འཁོར་བསྡུས་རྒྱུད་བཞུགས།）纳塘版：（དུས་འཁོར་རྩ་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་མདོར་བསྟན།）。
40理塘版藏文大藏经《甘珠尔》，第77卷，影印版，中国藏学研究中心图书馆藏。
41门拉顿珠、杜马•丹增彭措著，罗秉芬译著《西藏佛教彩绘彩塑艺术：如来身量的析宝论、彩绘工序明鉴》，北京，中国藏学出版社，2005年12月，第160页。
42勉拉顿珠著，《如来佛身量的宝析轮》，噶庆•洛桑彭措著著《藏传佛教唐卡绘画明鉴》，北京，民族出版社，1993年，第16页。
43Handbook of Tibetan Iconometry A Guide to the Arts of the 17th Century，Edited by Christoph Cuppers ,Leonard van der Kuijp,,Ulrich Pagel With a Chinese Introduction by Dobis Tsering Gyal，LEIDEN .BOSTON，2012. 克里斯托夫•库珀斯、伦纳德•范德、尤里希•佩格尔编《藏传佛教绘画艺术》又译《藏传佛教绘画量度经》，洛扎珠古洛布嘉措、江孜嘉央旺波、昂仁桑结曲扎著，道韦才让加译，2012年，第30页。
44Tibetan Thangka Painting, Method&Materials. David Pjackson，Janice A Jackson,Serindia publications.
45八世嘎玛巴弥觉多吉著《大日明镜》，嘎玛德勒编著《嘎玛嘎赤派唐卡画册》，中国藏学出版社，2014年12月，第157页。
46勉拉顿珠著，笔者翻译，《如来佛身量的宝析轮》，噶庆•洛桑彭措著《藏传佛教唐卡绘画明鉴》，北京，民族出版社，1993年8月，第16-17页。
47拉萨版《甘珠尔》，木刻版，拉萨，第81函，第123-127页。
48勉拉顿珠著，《如来佛身量的宝析轮》，引自噶庆•洛桑彭措著《藏传佛教唐卡绘画明鉴》，北京，民族出版社，1993年，第16-17页。
49特莫：掌，量度单位，与协相同，为十二指。
50笔者翻译，勉拉顿珠著《如来佛身量的宝析轮》，引自噶庆•洛桑彭措著《藏传佛教唐卡绘画明鉴》，北京，民族出版社，1993年，第16-17页。
51八世嘎玛巴弥觉多吉著，《大日明镜》，引自嘎玛德勒著，《嘎玛嘎赤唐卡画册》，中国藏学出版社，2014年12月，第156页。
52熊文彬、一西平措著，《白琉璃•造像量度画本》，中国藏学，2010年第1期增刊，(总第90期)，第32至45页。
53工珠元旦嘉措著，多吉杰博、土登尼玛编，《知识总汇》（下），北京，民族出版社，1985年2月，第578页。（དུས་འཁོར་སྡོམ་འབྱུང་ཤཱ་རིའི་བུས་ཞུས་མདོ། །རྒྱ་བོད་གཞུང་ལུགས་ཆགས་ཚད་སྟོན་པ་མང་། །དེ་དག་གི་ཁུངས་དང་རྣམ་གཞག་གང་ནས་བྱུང་ཞེ་ན། དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྩ་འགྲེལ། སྡོམ་འབྱུང་རྩ་འགྲེལ། ཤཱ་རིའི་བུས་ཞུས་པའི་མདོ་རྣམས་དང་། ཀྲི་ཡ་ས་མུཙྪ། མཆོད་རྟེན་གྱི་ཆ་དབྱེ་བ། བརྒྱད་སྟོང་འགྲེལ་ཆེན། ཀོ་ས་ལའི་རྒྱན་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་གཞུང་དང་། སྨན་མཁྱེན་རྣམ་གཉིས། བུ་སྟོན་དང་རྗེ་མི་བསྐྱོད་ཞབས་ཀྱི་ཉི་མ་ཆེན་པོའི་མེ་ལོང་། ཕྱིས་སུ་རྒྱུགས་ཆེ་བའི་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོའི་གཡའ་སེལ་སོགས་བོད་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་ཆག་ཚད་སྟོན་པའི་ཡི་གེ་ཤིན་ཏུ་མང་ངོ་། །）
54第司桑杰加措著，《白琉璃•除锈》 (བསྟན་བཅོས་བེེ་ཌཱུ་རྱ་དཀར་པོ་ལས་དྲིས་ལན་འཁྲུལ་སྣང་གཡའ་སེལ་དོན་གྱི་བཞིན་རས་སྟོན་བྱེད་ལས་བཟོ་ཡི་སྐོར་བཞུགས་སོ།། 根秋登子整理，《藏族工艺学经典汇编》，中国藏学出版社，北京，2011年12月，第139页。
55《胜乐源流续三十四品》在不同藏文《大藏经》版本中采用三种不同的经名，拉萨版《大藏经》中的经名为：（སྡོམ་པ་འབྱུང་བའི་རྒྱུད་ལེའུ་སོ་གསུམ་པ།）理塘版《大藏经》中的经名为：（རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྡོམ་པ་འབྱུང་བའི་རིམ་པར་ཕྱེ་བ་སུམ་ཅུ་པ།）纳塘版《大藏经》中的经名为： （དཔལ་བདེ་མཆོག་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རིམ་པ་སོ་གསུམ་པ།）。学界对这部文献内容了解并不多，有学者将其译成《戒律源流经》 或《吉祥律仪源续》 等，可能是按照藏文“敦迥” 直译成律仪。事实上“敦迥”是 “敦巴迥瓦”的简称；“敦巴”意思廓洛敦巴，意思是胜乐，“迥瓦”意思是起源或出生。因此汉文翻译成“胜乐源续”更接近原文的意思。